Echelle de crus – klasyfikacja najlepszych winnic. Jakość winogron jest tutaj wyrażana w %. I tak najlepsze winnice są sklasyfikowane jako 100%, nieco gorsze odpowiednio mniej, przy czym dolny próg wynosi 77% ustalonej taryfy. Najwyżej w skali “Premiers Crus
Najbardziej znane Maisons de Champagne - Krug , Moet-Chandon. Bollinger, Vranken-Demoiselle, Perrier-Jouet, Veuve Clicquot Ponsardin, Charles Heidsieck, Lanson, Laurent-Perrier, G-H Mumm, Pol Roger, Louis Roeder, Taittinger
Szampańskie damy - w historii Szampana doniosłą rolę odegrały kobiety. Niemal każda z wielkich firm miała w swoich dziejach moment, kiedy ster przejmowała kobieta z powodzeniem kierując rozwojem rodzinnego przedsiębiorstwa. Nicole-Barbe Clicquot, Louise Pommery, Mathilde Perrier, Camille Olry-Roederer, Jeanne Krug czy Lily Bollinger, to tylko niektóre z wielkich indywidualności w świecie Szampana.
Sabrage (franc.sabre = szabla) - sposób na błyskawiczne otwarcie butelki Szampana przy pomocy szabli (może być duży nóż kuchenny). Butelkę trzyma się na wyciągniętej ręce, lekko uniesioną w górę. Następnie zdecydowanym ruchem, ślizgając ostrze po szyjce butelki od dołu w górę, uderzamy mocno i zdecydowanie w kołnierz szyjki. Kołnierz wraz z częścią szyjki znajdującą się powyżej, odrywa się wraz z korkiem wyrzucony zazwyczaj na sporą odległość. Przed nalaniem do kieliszków lepiej odrobinę wylać pozbywając się tym samym okruchów szkła.
Najdroższy szampan na rynku to, z reguły, Dom Pérignon (Moet-Chandon) . Chociaż, co pewien czas pojawiają się limitowane serie, osiągające całkiem niebotyczne ceny, np., ostatnio Perrier Jouet La Belle Epoque 4 166 € / butelka 0,75 l
Niezbędnik – bez wątpienia najbardziej nieodzownym sprzętem dla prawdziwego miłośnika Króla Szampana jest odpowiednia lodówka. Tutaj również Perrier Jouet plasuje się na czele “stawki” ze swoją unikalną propozycją specjalnie zaprojektowaną dla 12-u butelek Króla (50 000 € ):
Szampan Rocznikowy (Vintage) - Większość szampanów (80%) nie posiada rocznika (non-vintage - n.v.). Oznacza to, że powstały one w wyniku połączenia różnych win, kilku różnych roczników. Tylko w najlepszych latach winiarze decydują się na wyprodukowanie Szampana Rocznikowego (vintage).
Najlepsze lata, w ostatnim trzydziestoleciu to: 1982, 1985, 1989, 1990, 1996 i 2003.
Granice - Obecne granice regionu ustalone zostały w 1927 roku przez INAO (Institut National des Appellations d'Origine). W Szampanii jest pięć rejonów produkcji win: la Montagne de Reims, Côte des Blancs, Vallée de la Marne, Côte de Sézanne i Aube.
SZAMPANY DOSTĘPNE NA POLSKIM RYNKU
(źródło: CATA)
Nazwa firmy mówi o jej reputacji i prestiżu. Zazwyczaj występuje ona na etykiecie w postaci nieco zaszyfrowanej. Francuski termin „cuvée” w odniesieniu do szampana ma wiele znaczeń. Jedno z nich odpowiada słowu „mieszanka”. Konkretnie, choć w uproszczeniu, chodzi o będący rezultatem długich prac i poszukiwań kiperskich zestaw winogron i innych komponentów, z którego powstaje dany szampan. Każda taka mieszanka ma swoją odrębną nazwę, drukowaną na ogół nieco mniejszymi literami niż imię firmy. Dla przykładu:
Charles Heidsieck. Blanc de Millénaires,
Pol Roger Cuvée Sir Winston Churchill,
Pommery Brut Royal,
Drappier Carte d’Or.
Niekiedy skład cuvée jest powszechnie znany, niekiedy należy do ściśle strzeżonych tajemnic, ale nazwa zawsze stanowi pewną wskazówkę. Trzeba po prostu pamiętać, która mieszanka określonej marki mi smakowała bardziej. Naturalnie proporcje w cuvée nie są niezmienne, modyfikuje się je z roku na rok po to, by w finale osiągnąć ten sam rezultat.
Dla porządku wyjaśniam, iż termin „cuvée anglaise” ma nieco inne znaczenie - określa on specjalnie kupażowany, bardzo wytrawny szampan, przeznaczony na eksport do Anglii. Jest to w zasadzie extra-brut.
Wbrew pozorom nie jest to sprawą łatwą. Z dostępnych na rynku szampanów można wybierać spośród:
Bollinger- jest mocnym i krzepkim winem, osiąga on pełny smak dzięki użyciu własnych specjalnych zachowywanych win do mieszanki. Nawet Nierocznikowy Special Cuvée zawiera wysoką proporcję tych win. Firma wyrabia też niezwykłe blancs de noirs pod nazwą ViellesVignes Francaises, które charakteryzują się zdecydowanie kwiatowym aromatem.
Charles Heidseick – to najlepsza z trzech wytwórni noszących nazwę Heidesick. Założyciel firmy Charles-Emille Heidesick utorował sobie w połowie XIX wieku drogę na rynek amerykański. Co ciekawe używał pseudonimu przy tym Champagne Charlie. Charles-Emille był bardzo barwną postacią jeśli nie można określić go hulaką. Lubił się zabawić a przez karciane długi miał sporo problemów. Klasyczny szampan Charles’a Heidesicka nosi nazwę właśnie „Champagne Charlie”.
Krug- to król jeśli nie cesarz w wśród szampanów. Najjaśniejsza gwiazda na firmamencie. Symbolizuje wszystko czym ten trunek był jest i powinien być. To jedyny dom winiarski produkujący wyłącznie wina najwyższej klasy, znakomite, drogie, o bogatym bukiecie i lekką orzechową nutą. Remi Krug właściciel mówi, że wina Krug są„ręcznie mieszane według głosu serca a nie nauki”. Na Grande Cuvée pochodzące z piwnicy Kruga składa się nawet do pięćdziesięciu win pochodzących z różnych gmin. Robert Mondavi kalifornijski guru w dziedzinie win stwierdził, że Krug jest cudownie zharmonizowany i delikatny”. Uroda, harmonia, delikatność to słowa najlepiej charakteryzujące Kruga.
Lanson – tą wytwórnię założono w Reims w 1760 r. przez Francis Delamotte’a. Lansonowie byli jego partnerami, którzy przystąpili do firmy w połowie XIX wieku. W latach 300 XX wieku bracia Victor (ten aż nazbyt lubił swój produkt) i Henri Lanson dokupili olbrzymie tereny i założyli na nich plantacje. Mieszanka Lanson Black Label nigdy nie była zbytnio ceniona dlatego, że jej skład ulegał licznym zmianom. To szampan lekki, ożywczy, z kwaskowatym nalotem. Noble Cuvée to produkt luksusowy tej firmy ale nawet szampany produkowane masowo charakteryzują się bardzo wysoką jakością.
Laurent-Perrier– wytwórnia powstała w roku 1821 w Tours-sur-Marne na wschód od Epernay Laurent-Perriera założył ją Eugẻne Laurent. Wina te charakteryzuje lekkość i kwiatowy bukiet. Firma wytwarza też znakomitego, cieszącego się ogromną popularnością szampana różowego. Z tej wytwórni pochodzi także jedyny w swoim rodzaju, niepowtarzalny Ultra Brut. Najwspanialszy szaman firmy Laurent-Perrier to Grand Siẻcle porównywany z Dom Perignon i Roeder Cristal.
Moet & Chandon- firmę założył w 1743 r.Claude Moet, największy wytwórca szampana w całym regionie. Obecnie wraz z Mercierem i Ruinartem wytwarza 25 procent produkcji szampana. Wielką admiratorką tego trunku była madame de Pompadour. Cesarz napoleon zasmakował w nim będą jeszcze słuchaczem akademii wojskowej wraz z Jeanem-Rẻmy, synem Claude’a Moeta. Pasierb Jeana-Rẻmy, hrabia Chandon de Brailles dołączył swoje nazwisko do nazwy firmy w roku 1832. Najlepiej sprzedającym się szampanem firmy jest Brut Imperial chrateryzujący się niezmiennie wysoką jakością i złotym kolorem. Za najbardziej luksusowego szampana firmy uważa się Dom Perignon’a w charakterystycznej butelce z ciemnozieloną etykietą. Dzięki swemu niezrównanemu smakowi i bukietowi odniósł niebywały sukces na rynku. Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że firma jest właścicielem opactwa w Hautvillers gdzie dom Perignon przyczynił się do powstania szampana. Firma wytwarza ok. 30 mln butelek szampana rocznie.
G.H. Mumm – Wytwórnię w Remis założyli w roku 1827 dawaj niemieccy imigranci, Peter Arnold Mumm i Frederick Gielsler. Firma od początku działalności nastawiona była na produkcję i sprzedaż masową i na przełomie XIX i XX w szokowała prowokacyjnymi plakatami. To zapoczątkowało tradycje, która trwa do dzisiaj. Właściciele firmy nie zadbali o uzyskanie obywatelstwa francuskiego i podczas I wojny światowej firma została skonfiskowana.
Najbardziej znanym szampanem firmy jest Cordon Rouge.
Perrier-Jouet – Wytwórnię w Epernay założył w 1811 roku Pierre-Nicholas-Marie Perrier. Szampan ten to jeden z najlepszych szampanów nierocznikowych.
Pol Roger – Wytwórnia powstała w 1849 roku, ale dopiero podczas I wojny światowej, syn Pola Rogera, Maurice podniósł ją na wyższy poziom. Firma do dziś należy do tej samej rodziny. Luksusowy Cuvẻe Sir Winston Churchill to jeden z najlepszych i najlżejszych sampanów rocznikowych. Szampan Pol Roger był podobno ulubionym szampanem Marii Callas, która przed występami wypijała jeden lub dwa kieliszki aby zwilżyć struny głosowe. Wytwórnia wyrabia także różowego szampana, ciemnoróżową barwę nadają mu winogrona Pinot Noir.
Louis Roederer – Ta wytwórnia uważna jest powszechnie wraz z wytwórnią Krug za najlepszą. Louis Roederer przyjechał ze Strasburga w roku 1827 by pracować u swojego stryja. Po sześciu latach odziedziczył firmę i gruntownie ją przebudował rozszerzając sprzedaż na rynek rosyjski. Na życzenie cara Rosji Mikołaja I stworzył niepowtarzalną butelkę firmową z przezroczystego szkła. Firma wytwarza wino głównie z własnych winogron co gwarantuje stałą jakość. Łącznie firma wypuszcza na rynek jedynie 220 000 skrzynek co tłumaczy jego wysoka cenę i jakość. Stylowi rodzajów roczników mają wiele ale za najlepszego szampana pochodzącego z tej wytwórni uważa się Cristal.
Taittinger – Szampan Pierre Tattinger powstał podczas I wojny światowej. W 1930 roku Tattinger wykupił wytwórnię położoną na południe od Epernay, razem z winnicami. Szampana tego wyróżnia elegancja, lekkość oraz wyczuwalny w bukiecie aromat winogron szczepu chardonnay.
Winogrona te sprowadził z Palestyny w trzynastym stuleciu władca Szampanii, hrabia Tybald IV. Obraz przedstawiający to wydarzenie wisi w hali bankietowej wytwórni. Najlepszym winem Tattingera jest Comtes de Champagne produkowane również jako rosẻ.
Wino rocznikowe. Otóż za rocznikowe, po francusku millésime, po angielsku vintage, uznaje się tylko i wyłącznie szampany z wyjątkowo dobrego zbioru. Na ogół są to kompozycje różnych crus, ale zawsze z jednego, bardzo udanego roku. Kiedy dla danej winnicy rok jest słabszy lub nawet przeciętny - a w kapryśnym klimacie Szampanii to się zdarza - jego produkcję dla utrzymania jakości wyrównuje się starszymi winami i etykiety nie wspominają o żadnym roczniku, a w każdym razie nie powinny. O uznaniu wyrobu za rocznikowy, czyli zaliczeniu go do kategorii rarytasów, rozstrzyga producent. I w zasadzie można mieć zaufanie do poważnych firm, choć od pewnego czasu mnożą się głosy, że niektórzy szafują tym wyróżnieniem zbyt szczodrze. Bywają wspaniałe lata dla całej Szampanii i wówczas wiele firm może wypuścić swoje millésime, bywają takie, gdy robią to tylko nieliczni wytwórcy oraz złe, kiedy nie decyduje się na to żaden. Wina rocznikowe są zawsze oryginalne, ponieważ odzwierciedlają charakter roku, z którego pochodzą.
W tym miejscu trzeba przypomnieć, że każdy szampan rodzi się długo, pełnię doskonałości osiąga gdzieś po 3 - 6 latach od dégorgement, a potem bywa różnie. Niektóre stają, niektóre szlachetnieją w dalszym ciągu i warto, by leżakowały jeszcze długo, ale w końcu i one zatrzymują się w rozwoju. Od tego momentu bieg czasu nie czyni trunku lepszym, natomiast z jego upływem rośnie niebezpieczeństwo maderyzacji. Bywają często stare butelki, które otworzone po 20 i więcej latach okazują się fenomenalne, ale mogą się zdarzyć przykre niespodzianki. Przytrafia się to i rocznikowym.
Warto zauważyć, że oprócz szampanów białych wytwarza się co roku niewielką ilość szampanów różowych. Uzyskuje się je w chwili ostatecznego korkowania, dodając do białego szampana trochę wina czerwonego, wytwarzanego również według wymienionych zasad.
