SŁOWNIK

Assemblage i mieszanie cuvees – żeby szampan był dobry, bardzo dobry albo wielki, należy zmieszać ze sobą kilka, kilkanaście, kilkadziesiąt, kilkaset rodzajów młodych win (crus) i dopiero ten produkt „przekazać” do fermentacji. Innym określeniem dla tego procesu jest: mieszanie cuvees.

Liqueur de Tirage – mieszanka roztworu cukru trzcinowego, drożdży i starego wina, dodawany tuż przed rozlaniem do butelek, zakorkowaniem tymczasowymi, gumowymi korkami i ułożeniem poziomo butelek w crayeres ulokowanych w głębokich, wykutych w kredowych skałach - piwnicach, a raczej jaskiniach. Dodanie Liqueur de Tirage ma na celu wzburzenie cuvee i rozpoczęcie drugiej, właściwej fermentacji alkoholowej (methode champenoise, classique)

Remuage – gdy szampan zostanie uznany za zdatny do spożycia , trzeba usunąć z butelek osad drożdży i wszelkie pozostałości, tak aby cuvee była doskonale klarowna. W tym celu przenosi się butelki na specjalny stojak (pupitre) i układa szyjką do dołu. Personel piwnic (remueurs) codziennie obraca butelki – o jedną czwartą lub jedną ósmą obrotu, raz w lewo, raz w prawo, zmieniając jednocześnie nachylenie butelek. Z upływem czasu, butelka zmierza do pionu, a wszelkiego rodzaju zanieczyszczenia osadzają się w szyjce. Proces ten, zwany remuage, trwa przeciętnie od jednego do trzech miesięcy. Po raz pierwszy w historii, remuage zastosowano w piwnicach wdowy Clicquot (Veuve Clicquot) w 1818 roku.

Degorgement – Ponieważ zawartość cukru ma decydujący wpływ na smak szampana, o wszystkim decyduje etap produkcji zwany degorgement (franc.gorge = gardło). Jest to zabieg mający na celu usunięcie z szyjki butelki nagromadzonego tam osadu powstałego z użytych we wcześniejszych procesach drożdży, a także innych zanieczyszczeń. Butelkę należy błyskawicznie otworzyć i tak samo szybko zakorkować, i to już korkiem „prawdziwym”, uzupełniając powstały ubytek taką samą ilością roztworu cukru trzcinowego, starego szampana, czasem z odrobiną brandy (liqueur de dosage albo liqueur d'expedition), w celu ostatecznego uformowania smaku i nadania mu cech wytrawnych, pół wytrawnych itp. (extra-brut, -brut, extra-sec, sec, demi-sec, doux). Usuwanie osadu odbywa się gdy znajdzie się on blisko korka. Szyjki butelek zanurza się w kąpieli zamrażającej (solanka -25 st.C), na skutek czego, w szyjce tworzy się lodowy czop. Po otwarciu butelki, ciśnienie gazu wypycha czop, wraz z pewną ilością szampana na zewnątrz. Po tym zabiegu, butelka zamykana jest prawdziwym korkiem, dodatkowo wzmacnianym drucianą opaską. Butelki leżakują w piwnicy jeszcze przez min. 2 - 3 lata (vintage - dłużej), tak aby dodatki mogły się skutecznie wymieszać, a cuvee odpowiednio dojrzeć. Po tym czasie butelki są etykietowane i wysyłane w świat.

Sans dosage – w przypadku szampana Extra - Brut, nie dodaje się w ogóle cukru, a ubytek uzupełnia się wyłącznie liqueur d'expedition opartym na starych winach.

NM negotiant-manipulant (kupiec-producent, który do wytwarzania szampana może używać zarówno surowca z własnych winnic, jak i kupowanego od innych winogrodników. Praktycznie wszystkie znane Maisons de Champagne należą do tej kategorii).

RMrecoltant-manipulant (to właściciel winnicy, na ogół niewielkiej, sam wytwarzający wino ze swoich winogron. Chyba najciekawsza grupa, bo można tutaj natrafić na prawdziwe rarytasy, ale również i na zupełne miernoty.

CMcooperative-manipulante (spółdzielnia produkcyjno-handlowa)

RCrecoltant-cooperateur (drobny plantator, sprzedający pod własną etykietą wino, co prawda z własnych winogron, ale wyprodukowane np. w CM).

MA marque d'acheteur (termin ten występuje, wówczas gdy nabywca życzy sobie, by szampan nosił jego nazwę). Dobrą rekomendacją dla samego szampana, jest na pewno jeśli tym klientem jest np. paryski Chez Maxim's, jedna z najlepszych restauracji na świecie.

Blanc de blancs – szampan zrobiony wyłącznie z białych winogron (Chardonnay)

Blanc de noirs – szampan zrobiony wyłącznie z ciemnych winogron (Pinot Noir, Pinot Meunier)